Historia naszej parafii

Po raz pierwszy zapis o naszej miejscowości pojawił się w dokumencie wydanym 25 maja 1223 roku. Dokument mówi ten, że wieś „Zales” będzie składać dziesięcinę na rzecz zakonników w Rybniku. Dopiero po roku 1228 roku obowiązek płacenia dotyczył klasztoru w Czarnowąsach.

Parafia doczekała się swojego pierwszego proboszcza dopiero w połowie XIV wieku, proboszcz nazywał się Jacobus. Po raz kolejny naszą parafię wymieniono w pierwszej połowie XVI wieku. Dotyczyła ona wojny religijnej oraz prądu reformacyjnego. Udział w tym miał także Jerzy von Redern, dzierżawca posiadłości strzeleckich oraz Zalesia Śląskiego. Starał się on usunąć proboszcza katolickiego z Zalesia Śląskiego, lecz nie udało mu się.

Niestety podczas wojny trzydiestoletniej (1618-1648) kościół i plebania zostały splądrowane, a dokumenty uległy zniszczeniu. Z tego też powodu znamy jedynie nazwisko proboszcza Kowalskiego, który funkcję tą pełnił w Zalesiu Śląskim w latach 1650-1658. Kolejnymi jego następcami był ks. Blasius Mienczolka (1658-1665) oraz Jakobus Marison (1665-1668).

Po dwóch wizytacjach za czasów ks. Johanna Podolskiego (1668-1714), zostały sporządzone protokoły. Dowiadujemy się z nich, że kościół parafialny p. w. św. Jadwigi w Zalesiu Śląskim, prezentował się dość okazale choć nie posiadał wieży. Drzwi kościelne były wykonane w sposób solidny co sprawiało, że pełniły one także funkcję obronną.
Wewnątrz kościoła znajdowały się ustawione w rzędach ławki oraz trzy ołtarze. Na ołtarzu głównym znajdował się wizerunek św. Jadwigi, który był zabezpieczony kratami. Znajdowało się tam także tabernakulum, który zawierał w sobie kielich a w kielichu Przenajświętszy Sakrament. Po lewej stronie kościoła znajdowała się kazalnica, a przy małym ołtarzu drewniana chrzcielnica. Zakrystia była po prawej stronie kościoła, a drzwi z zakrystii były obite blachą. Obok kościoła znajdowała się drewniana wieża, w której znajdowały się dwa dzwony. Trzeci dzwon był umieszczony pod dachem wewnątrz kościoła. Cmentarz ogrodzony był kamiennym murem. Znajdował się tam także drewniany i mocno zniszczony budynek, w którym przechowywano narzędzia.
Msze św. w okresie zimy sprawowane były o godz. 9.00, a czasie letnim o godz. 8.00. W trakcie Mszy Świętych, kazania mówiono w języku polskim, a katechezy odbywały się przez cały rok po kazaniach.
Do chrztów dopuszczano trzech chrzestnych. W razie zagrożenia życia dziecka chrztu mogły udzielać akuszerki. Opłata za chrzest i mszę wynosiły 4 srebrne grosze, a za poświęcenie świec – 1 srebrny grosz.
Do parafii należeli katolicy z Zalesia Śląskiego, Lichyni (za wyjątkiem jednej rodziny) i odległego osiedla Popice.
Od roku 1687 w parafii pracowali trzej wikariusze pomocnicy. W skład probostwa wchodziły: budynek mieszkalny, chlewy, stodoła i dwa piece. Pod nadzorem proboszcza znajdowała się plebania a resztą budynków zajmowała się gmina.
Na przełomie lat 1687/88 budżet parafii wyniósł 20 talarów i 31 groszy. Niestety parafianie byli zadłużeni na kwotę 200 talarów wobec księcia von Gaschina z Wysokiej.

W latach 1817-1846, kiedy to proboszczami byli kapelani wojskowi, kościół w Zalesiu Śląskim został poddany gruntownemu remontowi, którym kierował ks. Heinze z Ujazdu. Remont ten został jednak przerwany bo jak się okazało kościół był za mały na tak dużą liczbę parafian. Zaplanowano więc jego rozbudowę. Sprawa ta jednak ciągnęła się przez kolejne 13 lat. Stan techniczny kościoła pogarszał się i zdarzało się, że w trakcie nabożeństw odpadał ze ścian i sufitu tynk.
Dopiero w 1825 roku zdecydowano się na rozbudowę kościoła. Po dwóch latach budowa została ukończona. Kościół został poświęcony przez biskupa wrocławskiego i oddany do użytku. W rok później rozbudowana została wieża kościelna, a za pieniądze wiernych zostały zakupione jeszcze trzy ołtarze. W roku 1837 zakupiona została chrzcielnica z szarego marmuru.
W głównym ołtarzu był umieszczony obraz z wizerunkiem św. Jadwigi, naszej patronki. Obraz ten przedstawia modlącą się św. Jadwigę przed krzyżem, na którym Pan Jezus odjąwszy prawą rekę zaczął jej błogosławić i wypowiedział słowa: „Jadwigo! Modlitwa twa jest wysłuchana!”. Obok świętej leżały płaszcz i korona książęca.
W lewym ołtarzu znajdował się obraz św. Jana Nepomucena, którego rozgniewany król Wacław kazał wrzucić z mostu praskiego w spieniony nurt rzeki Mołdawy. Św. Jan Nepomucen nie chciał mu wyjawić świętej tajemnicy spowiedzi. U góry obrazu ukazana jest postać św. Jana unosząca się ku niebu za jego zasługi.
W prawym ołatrzu umieszczono obraz z wizerunkiem rodziców Najświętszej Panny, św. Joachima i św. Anny. Obraz przedstawia sytuację jak rodzice św. Anny uczą Jej nauk religii żydowskiej zawartych w księdze Mojżeszowej.

W 1852 za przyczyną proboszcza Franza Deutschmannek, rozbudowany został cmentarz. W tym celu rozebrano kilka drewnianych domów, które sąsiadowały z cmentarzem. Życzeniem tego proboszcza było, aby jego szczątki pochowane zostały pod murem kościoła. Później prze krótki czas głową parafii był ks. Kaintzik, który przyczynił się do postawienia i poświecenia ośmiu polnych krzyży. W latach 1856-1870 funkcję proboszcza spełniał ks. Petschurek. Starał się on o prawidłowy rozwój oświaty. Za jego panowania na kościelnej wieży umieszczono zegar, który został zakupiony za 84 talary na spółkę jednego mieszkańca Zalesia Śląskiego z proboszczem.

Kolejnym proboszczem był ks. Rinke (1870-1882). To za jego czasów powołano pierwszą radę parafialną – 1875 r., której pierwszym członkiem był Hadamik, a poźniej: Heisig, Johann, Tamm, Franz, Niemietz, Alexander Tischbierek, Leopold Tischbierek, Johann Jalowy. W Lichyni w skład rady wchodzili: Franz Paterok, J. Makosch i Johann Kommander.
W XIX wieku na terenie Zalesia Śląskiego, Lichyni i Popic znajdowały się trzy kapliczki polowe. Nad kapliczką w Zalesiu Śląskim opiekę sprawował tutejszy sklepikarz. Na Popicach i Lichyni o kapliczki dbali mieszkańcy.

W latach 1883-1903 proboszczem w Zalesiu Śląskim był ks. Dziadek. Cieszył się bardzo dobrym autorytetem wśród swoich parafian. Za jego czasów przez mieszkańców zakupione zostały w 1884 roku organy i obrazy przedstawiające drogę krzyżową. Odremontowane zostało także wnętrze kościoła, a przed kościołem postawiony został krzyż ufundowany przez rodz. Gnielka.

Od listopada 1903 do września 1904 proboszczem był Paul Horoba. Po nim funkcję przejął ks. Guido Heisih (1904-1923). Był bardzo lubiany przez parafian. Ksiądz ten przyczynił się do przebudowy kościoła i do rozwoju wsi. Utworzył on kółka oświatowe, bibliotekę oraz czytelnię. Starał się pomagać w odbudowie starej szkoły. Zorganizował przedszkole, które utrzymywał z własnych środków finansowych. W czasie jego posługi w naszej parafii przekazano do Strzelec Opolskich dzwon św. Jadwigi oraz stary dzwon na cel dobroczynny. To smutne wydarzenie dla mieszkańców z racji tej, że dzwony były tutaj od wielu lat. Wydarzenie to odbyło się 17 lipca 1917 roku. Stary dzwon pochodził z 1535 roku i ważył 600 kg – był najstarszym i najcięższym z trzech dzwonów a jego brzmienie można było usłyszeć aż w Koźlu. Dzwon ten uległ uszkodzeniu w 1817 roku a w 1876 został przetopiony na nowy. Dzwon św. Jadwigi był ufundowany przez rodzinę Bilerów. Rodzina ta otrzymała w zamian od władz kościelnych zgodę na wybudowanie grobowca na cmentarzu w Zalesiu Śląskim. Trzeci dzwon – dzwon śmierci – pochodził z 1616 roku. Po śmierci proboszcza Heisiga w 1923 roku jego funkcję przejął ks. Lerch (1924-1925).

Kolejnym proboszczem w Zalesiu Śląskim został ks. Josef Nitzke (1925-1952). Był bardzo rygorystycznym proboszczem. Nie krył w sobie swojego niezadowolenia z poczynań parafian co bardzo czynił podczas swoich kazań. W 1943 roku wojska niemieckie zajęły dwa dzwony kościelne, które zarekwirowali. W parafii pozostał tylko najmniejszy dzwon.

Od roku 1952 do 1958 proboszczem był Józef Szymała. Był bardzo lubiany i szanowany przez parafian. Doprowadził do gruntownego remontu kościoła a w szczególności prezbiterium. Zapoczątkował także budowę kościoła w Lichyni. Ksiądz Szymała opuścił nagle Zalesie Śląskie nie informując o tym nikogo. Udał się on do swojej rodziny w Niemczech, która zaopiekowała się chorym na raka krtani księdzem.

Na rok proboszczem został franciszkanin ojciec Reinhold Gawlina (1958-1959), którego parafianie również bardzo polubili. Z racji, że był zakonnikiem musiał opuścić Zalesie Śląskie i wrócić do zakonu. Parafianie z Zalesia Śląskiego dwukrotnie prosili biskupa Kominka o powrót ojca Reinholda do ich parafii. Jednak ich prośby nie zostały uwzględnione.

W latach 1959-1972 proboszczem w Zalesiu Śląskim był ks. Ryszard Kijowski, który jest doktorem teologii oraz filozofii. Wprowadził on dyscyplinę i porządek. Postarał się o gruntowny remont kościoła. Przyczynił się do budowy salek katechetycznych oraz kontynuował budowę kościoła w Lichyni. Przez pewien czas przebywał w Wiedniu a później na emeryturze w Niemczech. Zmarł 30 lipca 2013 r. Przeżył 83 lata.

Następcą ks. Kijowskiego został ks. Adam Igielski, który był proboszczem w latach 1972-1977. Choć ks. Igielski był wśród nas krótko – ze względu na trudności społeczno-plityczne – to jednak pozostawił po sobie wiele wspaniałych dzieł szczególnie w wymiarze materialnym, m.in. kontynuacja budowy kościoła filialnego w Lichyni, powiększenie chóru w kościele parafialnym, zawieszenie nowych dzwonów, itp. Przeniesiono go do tworzenia nowej parafii w Opolu (kolonia Gosławicka), łącznie z budową kościoła, domu katechetycznego i plebanii. Zmarł w wieku 90 lat po długiej chorobie w niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego – 12 kwietnia 2020 r. W uznaniu zasług w 1996 r. został mianowany prałatem. Został pochowany na cmentarzu w Rudyszwałdzie, ostatniej parafii gdzie pracował jako proboszcz.

W latach 1977-2006 proboszczem naszej parafii był ks. dr Czesław Gac. Ks. Czesław Gac przybył do Zalesia Śląskiego 16 lipca 1977 roku, zastępując pełniącego wcześniej funkcję proboszcza – ks. Adama Igielskiego. Z jego osobą wiążą się ciekawe spotkania przykościelne, dobre funkcjonowanie służby liturgicznej , wspólne wyjazdy w ramach wycieczek lub pielgrzymek, dyscyplina i surowe reguły – jakże dziś potrzebne. Za życia śp. Stefanii Dziuba – sumienna dziewczęca shola. To wszystko składa się na coś, co jest już historią i wspomnieniami. Historią i wspomnieniami, dla każdego z osobna – z innym doświadczeniem. W niedzielę 13 sierpnia 2006 r. ks. proboszcz Czesław Gac odprawił Mszę Świętą dziękczynną w intencji parafian. Była to Msza Św. pożegnalna, która była punktem kończącym etap prawie 30-letniej posługi kapłańskiej w naszej parafii. Na tej Mszy był obecny również O. Eryk Kopa (SVD), który m.in. pod przewodnictwem naszego księdza proboszcza, przygotowywał się do przyjęcia sakramentu kapłaństwa. O. Eryk złożył również podziękowania w imieniu ks. Adriana Adamika, który w tym czasie przebywał w Teksasie.
15 sierpnia 2006 r. w święto Wniebowzięcia NMP, o godz. 10.30 ks. Czesław Gac odprawił w swojej parafii ostatnią Mszę Św., na której jeszcze raz wyraził swoją wdzięczność za każdą pomoc, pamięć, modlitwę. Po Mszy parafianie wspólnie zaśpiewali dziękczynne „Życzmy, życzymy…”, a po wyśpiewaniu rozległy się brawa. Ks. Czesław Gac opuścił parafię około godz. 16.00 i o tej porze przybył tutaj nowy ksiądz, który przejął funkcję proboszcza – ks. Teodor Smiatek, który swoimi korzeniami wywodzi się z Jemielnicy.
Ks. Czesław Gac zmarł 7 lutego 2021 r., po długiej i ciężkiej chorobie. Zgodnie z jego wolą został pochowany w jego rodzinnej miejscowości w Bestwinie koło Bielska-Białej. Mimo panującej w tym czasie pandemii koronawirusa, na uroczystości pogrzebowe, które odbyły się 11 lutego 2021 r., udali się mieszkańcy z naszej parafii oraz delegacja z Ochotniczej Straży Pożarnej.

Z dniem 15 sierpnia 2006 roku stanowisko proboszcza naszej parafii obejmuje ks. Teodor Smiatek. W październiku „odrodziły” się Dzieci Maryi lub też inaczej zwane – Marianki. Marianki to dzieci, które na wzór Matki Bożej żyją i służą Bogu i Jego Kościołowi w swojej parafii. Ks. Teodor Smiatek od początku wykazuje się dużą aktywnością. Już w tym samym roku sprowadził do naszej parafii relikwie świętej Patronki Śląska i naszej parafii – św. Jadwigi. Zostały przywiezione z Trzebnicy dnia 25 listopada 2006 r. w ramach pielgrzymki marianek, ministrantów i lektorek do Wrocławia, Trzebnicy i Oleśnicy. Natomiast 17 grudnia 2006 r. odbyła się uroczystość wprowadzenia relikwii do naszej parafii.
Od samego początku zachęca parafian do podejmowania różnych inicjatyw duszpasterskich i materialnych. Dzięki wspólnemu wysiłkowi ks. Proboszcza i parafian udało się do tej pory wykonać wiele ważnych, koniecznych remontów i renowacji wszystkich obiektów kościelnych, budowę Groty Matki Bożej z widownią, generalnym uporządkowaniem naszego parafialnego cmentarza, postawieniem nowych krzyży przydrożnych, wymianą wszystkich nagrobków śp. księży Proboszczów spoczywających przy kościele parafialnym, generalnym remontem muru kościelnego oraz ścieżki wokół kościoła. Wiele pozytywnych zmian zaszło również w sferze wychowania młodego pokolenia, umocnienia wiary dzieci i młodzieży, osób dorosłych i starszych.
Dzięki tak solidnej i ciężkiej pracy ks. Proboszcza i parafian udało się wypromować naszą parafię w Opolskiej Diecezji. Oby księdzu Teodorowi i parafianom starczyło zapału i cierpliwości w każdych kolejnych decyzjach mających ważny wpływ na rozwój naszej parafii.